28 Temmuz dünya hepatit günü: DSÖ 2030 hedefine kararlı adımlarla ilerliyor

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Dünya Hepatit Birliği tarafından her yıl 28 Temmuz’da kutlanan Dünya Hepatit Günü, bu yıl da dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de farkındalık çalışmalarıyla gündeme geldi. 2025 yılı teması ise oldukça net: “Harekete Geçme Zamanı: Artık Bu Oyunu Bozalım.”

İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komisyonu ve Aşı Çalışma Komisyonu Üyesi Uzm. Dr. Selda Handan Karahan, bu özel günde yaptığı açıklamada, viral hepatitlerin dünya çapında ciddi bir halk sağlığı tehdidi olmaya devam ettiğini vurguladı.

Viral Hepatit Nedir?

Hepatit A, B, C, D ve E virüslerinin neden olduğu enfeksiyonları kapsayan viral hepatitler, özellikle B ve C türleriyle kronik karaciğer hastalıkları, siroz ve karaciğer kanseri gibi ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.

Hepatit A: Aşı ve Hijyenle Korunma Mümkün
Hepatit A'nın genellikle kontamine su ve gıda yoluyla bulaştığını belirten Karahan, çocukluk döneminde genellikle hafif seyreden bu hastalığın ileri yaşlarda daha ciddi riskler taşıdığını söyledi. Türkiye’de çocuklara 18. ve 24. aylarda yapılan Hepatit A aşısının, 2022 yılı itibariyle %96,06 oranında başarıyla uygulandığını ifade etti.

Hepatit B ve C: Sessiz Tehlike

Kan yoluyla, cinsel temasla ve anneden bebeğe bulaşabilen Hepatit B için en etkili korunma yönteminin aşı olduğunu vurgulayan Karahan, Türkiye’de 1998’den bu yana çocukluk aşı takviminde yer alan aşının 2022’de üçüncü doz aşılama oranının %99,41 olduğunu belirtti.

Hepatit C için henüz bir aşı bulunmadığını söyleyen Karahan, ancak etkili tedavi yöntemlerinin mevcut olduğunu ve bu tedavilerin Türkiye’de genel sağlık sigortası kapsamında ücretsiz sunulduğunu aktardı.

Türkiye, Hepatitle Mücadelede Örnek Oluyor

Uzm. Dr. Karahan, Türkiye’nin hepatit kontrolünde kaydettiği başarıları şu verilerle paylaştı:

5 yaş altı akut Hepatit B vaka sayısı, 2002’de 136 iken 2022’de yalnızca 1 oldu.

Aynı yaş grubunda insidans oranı yüz binde 2’den yüz binde 0,02’ye düştü.

15 yaş altı akut Hepatit B vakaları, 2002’de 734 iken 2022’de 8 vakaya indi.

Dünya Genelinde Durum Ciddi

DSÖ verilerine göre dünya genelinde 300 milyondan fazla kişi kronik Hepatit B ve C ile yaşamını sürdürüyor. 2022 yılında yenidoğanların yalnızca %45’i ilk 24 saatte Hepatit B aşısı ile korunabildi.

Her yıl yaklaşık 1,3 milyon kişi, hepatit kaynaklı nedenlerle—büyük oranda siroz ve karaciğer kanseri sonucu—hayatını kaybediyor. Bu, günde yaklaşık 3.500 ölüm anlamına geliyor. Karahan, “Hepatit, COVID-19’dan sonra en ölümcül viral enfeksiyondur” dedi.

DSÖ’nün Önerileri
Toplum için:

Test yaptırın, bilgi alın, hekiminize danışın.

Yenidoğanlara ilk 24 saatte aşı yaptırın.

Damgalamayı önlemek için doğru bilgi paylaşın.

Yöneticiler için:

Karaciğer kanseri farkındalığı artırılmalı.

Doğum dozu aşılamaya ve güvenli enjeksiyon uygulamalarına öncelik verilmeli.

Hizmetler sigorta kapsamına alınmalı, veri sistemleri güçlendirilmeli.

Sağlık otoriteleri için:

İlçe sağlık merkezlerine kadar yaygınlaştırma.

Ücretsiz test ve tedavi imkânı.

Anne-çocuk sağlığına hepatit önlemlerinin entegrasyonu.

Sürdürülebilir finansman ve politika desteği.

Aile Hekimlerinin Rolü Hayati

Koruyucu sağlık hizmetlerinin en önemli aktörlerinden olan aile hekimleri, hepatit testlerinin yapılması, aşıların uygulanması ve halkın bilgilendirilmesinde kilit rol oynuyor. Uzm. Dr. Karahan, “Vatandaşlarımız, hepatit hakkında bilgi almak ve test yaptırmak için mutlaka aile hekimlerine başvurmalıdır” çağrısında bulundu.

Hepatit, erken teşhis ve doğru tedavi ile önlenebilir bir hastalıktır. 2030’a kadar viral hepatitleri yok etmek mümkün—ama hep birlikte harekete geçersek.