Türkiye'nin yeni endemiği 'Karaman Yılanpancarı' bilim dünyasına tanıtıldı
Ege Üniversitesi ve iş birliği yapan akademisyenler Türkiye florasına yeni bir tür kazandırdı
Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Karaman’da keşfedilen yeni bir yılanpancarı türünün bilim dünyasına tanıtılmasına katkı sağladı. Yılanyastığıgiller (Araceae) familyasına ait bu yeni bitki, tür seviyesinde tanımlanarak literatüre “Biarum gulsenianum” adıyla kazandırıldı. Bitkiye Türkçe olarak ise "Karaman yılanpancarı" adı verildi.
Keşif, Doğadan Bilime Uzanan Bir Başarı Hikayesi
Yeni türün keşfi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Ömer Çeçen, Ege Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Şanlıurfa İl Millî Eğitim Müdürlüğü’nden Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos’un ortak çalışmalarıyla gerçekleşti.
Bitki, ilk olarak 2023 yılında organik tarım işletmecisi Gülşen Kavas tarafından, Karaman ili Dereköy çevresindeki bir doğa gezisi sırasında fark edildi. Kavas, bitkinin fotoğraflarını Dr. Ömer Çeçen’e iletti. Yapılan detaylı morfolojik incelemeler ve karşılaştırmalı analizler sonucunda, bu bitkinin literatürde yer almayan yeni bir tür olduğu belirlendi.
Yeni tür, Antalya çevresinde yayılış gösteren en yakın akrabası Dağ yılanpancarı (Biarum rifatii) ile karşılaştırıldı. Spatha yapısının iç yüzeyi, çiçek borusunun şekli ve stigma yapısı gibi ayırt edici özellikleri, bu bitkinin daha önce tanımlanmadığını kesinleştirdi. Bitki, keşfi gerçekleştiren Gülşen Kavas’a ithafen “Biarum gulsenianum” adıyla adlandırıldı.
Kritik Tehlikede: Acil Koruma Gündemde
Yeni yılanpancarı türü, yalnızca çok sınırlı bir alanda ve 100 bireyden az bir popülasyonla varlığını sürdürüyor. Bu durum, IUCN 2025 kriterlerine göre türün "Kritik Tehlikede (CR)" kategorisinde değerlendirilmesine neden oldu.
Bitkinin zehirli olması, hayvanlar tarafından tüketilmesini önlese de; habitat tahribatı, toprak bozulması ve insan kaynaklı baskılar gibi çevresel tehditler nedeniyle ciddi risk altında bulunuyor. Prof. Dr. Hasan Yıldırım, bu türün korunabilmesi için yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve akademik çevrelerin birlikte hareket etmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye, Biarum Cinsi İçin Önemli Bir Genetik Merkez
Biarum cinsi, Akdeniz’den Güney Afrika’ya kadar geniş bir yayılışa sahip ve yaklaşık 22 tür içermektedir. Bu türlerin çoğu endemiktir ve dar alanlarda yaşar. Türkiye, bu cins için önemli bir çeşitlenme merkezi olup, bu son keşifle birlikte ülkede bilinen Biarum türü sayısı 12’ye, endemik tür sayısı ise 4’e yükseldi.
Uluslararası Bilim Dergisinde Yayınlandı
Yeni türün tanımı ve bilimsel değerlendirmesi, botanik alanında saygınlığı yüksek olan Annales Botanici Fennici adlı uluslararası dergide yayımlandı. Çalışmaya katkı sunanlar arasında, Balıkesir Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencisi bitki ressamı Hazelnas Varol da yer aldı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ı çalışmalarından dolayı tebrik ederek başarılarının devamını diledi.
-
Karaman yılanpancarı
-
Biarum gulsenianum
-
Ege Üniversitesi botanik
-
sanal haber
-
son dakika
-
dokuzda 9 gazetesi
-
izmir yerel
-
ege üniversitesi
-
Türkiye florası
Bakmadan Geçme
