Sporda adaletsizlik: Futbolun gölgesinde kalan devler ve finansal uçurum!
DENİZ DOĞAN
Türkiye'de ve dünya genelinde spor denilince akla ilk gelen isim tartışmasız futbol. Milyonlarca taraftarı peşinden sürükleyen, devasa bütçeleri ve küresel marka değerleriyle bir sektör haline gelmiş durumda. Ancak bu muazzam popülerliğin gölgesinde, en az futbol kadar tutku, disiplin ve fedakarlık gerektiren başka spor dalları, ekstrem sporlar ve savunma sporları, ne yazık ki gereken ilgiyi ve finansal desteği bulamıyor. Bu durum, sporda bir adaletsizlik ve hatta ayrımcılık yaratıyor.
Futbol neden bu kadar ayrıcalıklı?
Futbolun bu denli öncelikli konuma gelmesinin ardında yadsınamaz gerçekler var:
Tarihsel ve Kültürel Kökler: Futbol, çoğu ülkede kültürel bir miras haline gelmiş durumda. Nesilden nesile aktarılan bir tutku, bir aidiyet sembolü.
Küresel Kitle Erişimi: Kurallarının basitliği ve her yerde oynanabilme özelliği sayesinde futbol, milyarlarca insana ulaşıyor. Bu da yayıncılık ve sponsorluk için devasa bir pazar yaratıyor.
Devasa Finansal Çark: Televizyon yayın hakları, ticari anlaşmalar, sponsorluklar ve merchandising ürünleri, futbolun ekonomik gücünü inanılmaz boyutlara taşıyor. Bu para, altyapıya, pazarlamaya ve sporculara yapılan yatırımlarla kendini sürekli besliyor.
Ekstrem ve savunma sporlarının sessiz çığlığı
Peki, bir sporcu için sınırları aşma cesareti ve üstün disiplin gerektiren ekstrem sporlar (yamaç paraşütü, dağcılık, serbest dalış vb.) ile fiziksel ve zihinsel direnci birleştiren savunma sporları (boks, tekvando, karate, MMA vb.) neden bu kadar geri planda kalıyor?
Risk Algısı ve Güvenlik Endişeleri: Ekstrem sporların doğası gereği barındırdığı yüksek risk algısı, geniş kitlelerin ve potansiyel sponsorların bu alanlara yatırım yapmaktan çekinmesine neden oluyor. Savunma sporlarındaki fiziksel temas da benzer şekilde "şiddet" etiketiyle yaftalanabiliyor. Oysa her sporun kendine özgü riskleri vardır ve ekstrem sporcular en üst düzey güvenlik önlemleriyle çalışır.
Finansal Çıkmaz: Bu spor dallarının gelişimi için gereken yüksek başlangıç maliyetleri (ekipman, özel eğitimler) ve altyapı eksiklikleri (özelleşmiş tesisler, antrenman alanları) büyük bir engel teşkil ediyor. Futbolun elde ettiği trilyonluk gelirin yanında, bu sporlara ayrılan bütçe adeta devede kulak kalıyor. Sponsorluk arayışları çoğunlukla bireysel çabalarla sınırlı kalıyor ve büyük şirketler, daha az riskli ve daha geniş kitleye hitap eden futbola yöneliyor.
Medya Yetersizliği: Ulusal kanallarda ve ana akım medyada ekstrem ve savunma sporlarına ayrılan zaman yok denecek kadar az. Haftanın her günü futbol programları yayınlanırken, bu sporların uluslararası başarıları bile çoğu zaman küçük bir haberden öteye geçmiyor. Medya görünürlüğünün olmaması, sponsorluk çekmeyi ve yeni sporcuları teşvik etmeyi daha da zorlaştırıyor.
Devlet Desteğinin Eşitsizliği: Federasyonlar arası kaynak dağılımında da belirgin bir eşitsizlik söz konusu. Futbol federasyonu ve kulüpleri devasa bütçelerle hareket ederken, diğer spor federasyonları kısıtlı imkanlarla ayakta kalmaya çalışıyor. Bu durum, antrenör yetiştirmeden altyapı geliştirmeye, uluslararası turnuvalara katılım desteğinden sporcu burslarına kadar her alanda kendini gösteriyor.
Sporda adaletin peşinde
Bu durum, sadece finansal bir eşitsizlik değil, aynı zamanda bir spor ayrımcılığıdır. Her spor dalının kendine özgü bir ruhu, bir kültürü ve bir değeri vardır. Sporcular, hangi dalda olursa olsun, gösterdikleri çaba, disiplin ve azimle takdiri hak ederler. Ancak mevcut sistem, ne yazık ki bir hiyerarşi yaratıyor ve futbolun dışındaki sporcuların yeteneklerini sergileme, kendilerini geliştirme ve temsil etme imkanlarını kısıtlıyor.
Sporda adaleti sağlamak için daha dengeli bir finansal dağılım, medya desteğinin çeşitlendirilmesi ve toplumsal algının değiştirilmesi şart. Futbolun başarısı kutlanmalı, ancak diğer spor dallarının da var olma ve parlamaları için eşit fırsatlar sunulmalıdır. Aksi takdirde, genç yetenekler potansiyellerini tam olarak gerçekleştiremeden körelecek ve sporun asıl ruhu olan çeşitlilik ve kapsayıcılık ilkesi zarar görecektir.
