Anne babalar dikkat! Çizgi filmler o kadar da masum değil
Evde sessizce oturup saatlerce çizgi film izleyen çocuklar, aslında tahmin edilenden çok daha büyük bir risk altında olabilir.
Yapılan akademik araştırmalara ve uzman değerlendirmelerine göre, çizgi filmler çocukların sadece zamanını değil, aynı zamanda bilinçaltını ve kişilik gelişimini de etkileyen güçlü araçlar arasında yer alıyor.
Yabancı Yapımlar Ağırlıkta: Kültürel Yozlaşmaya Dikkat
Türkiye'de yayın yapan tematik çocuk kanallarının büyük bir çoğunluğunda yabancı yapım çizgi filmler ekranlara geliyor. Araştırmalara göre, bu yapımların yaklaşık %80’inden fazlası yabancı, sadece %19’u yerli içeriklerden oluşuyor. Oysa çizgi filmler aracılığıyla çocuklara kültürel değerlerin, milli birlik ve beraberliğin aktarılması büyük önem taşıyor.
Çizgi filmlerin birçoğu, şiddet, bencillik, tüketim çılgınlığı ve cinsiyet kalıpları gibi alt mesajlar içeriyor. Çocuklar bu mesajları bilinçsizce içselleştirebiliyor. Bu durum, yalnızca karakter isimlerinin orijinal kalmasından değil, içeriklerin kültürel bağlamdan kopuk olmasından da kaynaklanıyor.
TV Ebeveynin Yerine Geçti
Özellikle çalışan ya da yoğun ebeveynlerin “Biraz izlesin de oyalanayım” yaklaşımı, çocukların ekran karşısında geçirdiği süreyi artırıyor. Ancak uzmanlar bu noktada çocukların ne izlediğinin en az ne kadar süre izlediği kadar önemli olduğuna dikkat çekiyor. Çoğu zaman aileler, içeriğin detayına girmeden yalnızca “çizgi film” olduğu için güven duyuyor. Oysa her yapımın çocuk gelişimine uygun mesajlar içermediği biliniyor.
Pedagog ve Uzman Onayı Şart
Bazı ülkelerde, çizgi filmler yayınlanmadan önce psikologlar ve pedagoglar tarafından inceleniyor. Türkiye’de bazı özel çocuk kanallarının bu yöntemi kısmen uyguladığı bilinse de, genel anlamda bu denetim mekanizmasının eksik olduğu vurgulanıyor. Bu nedenle uzmanlar, ebeveynlerin çocukları için izlenen içerikleri denetleme sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini söylüyor.
Ders Kitaplarında Yer Almalı
Günümüzde ilkokul seviyesinde verilen “Medya Okuryazarlığı” derslerinin, öğretmenlerin konuya olan ilgisi ve yeterliliğiyle paralel biçimde etkinlik kazandığı, ancak ne yazık ki bu derslerin çoğu zaman test çözme saatine dönüştüğü ifade ediliyor. Oysa ki medya okuryazarlığı dersi, hem çocuklar hem de ebeveynler için bilinçli medya tüketimini öğreten hayati bir araç olabilir.
İnternet Tehlikesi Büyüyor
Çocukların yalnızca televizyondan değil, tablet, telefon ve bilgisayar üzerinden de bilinçli veya bilinçsiz şekilde birçok içeriğe maruz kaldığına dikkat çekiliyor. Renkli ve dikkat çekici görsellerin ardına gizlenmiş tüketim odaklı, saldırgan ya da uygunsuz mesajlar içeren içeriklerin hızla yayılması, çocukların sağlıklı gelişimi açısından ciddi tehditler barındırıyor.
Çözüm: Bilinçli Ebeveynlik ve Yerli Üretim
Uzmanlara göre çözüm; daha fazla yerli yapım, kültürel değerleri yansıtan içeriklerin çoğalması, çizgi filmlerin ön denetimden geçmesi ve en önemlisi ebeveynlerin bilinçli seçimler yapması. Her anne babanın, çocuklarına izlettikleri içerikler konusunda bilinçli tercihler yapması gerektiği vurgulanıyor.
